Inhoud

• Wat is artrose?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Artrose

Wat is artrose?

Bij artrose van de hand verandert het kraakbeen in één of meer gewrichten in uw hand. Bijvoorbeeld in uw pols, duim of vingers.   

Een gewricht verbindt twee botten met elkaar. Op die botten zit een laagje kraakbeen. Dat kraakbeen is normaal glad. Zo kan het gewricht makkelijk buigen, draaien en strekken. 

Bij artrose is het kraakbeen dun en niet glad. Daardoor beweegt het gewricht minder makkelijk. Ook is het laagje cellen (slijmvlies) aan de binnenkant van het gewricht steeds ontstoken. 

Na een tijd worden de botten ook breder bij de gewrichten. U kunt dat soms ook zien; u krijgt bijvoorbeeld dikke knokkels van de vingers. 

Hoe artrose ontstaat, is niet precies bekend. 
Wel weten we dat artrose vaker voorkomt: 

• bij vrouwen
• vanaf 45 jaar 
• bij overgewicht 
• bij mensen met artrose in andere gewrichten 
• bij mensen die eerder een botbreuk hebben gehad.

Soms ontstaat artrose:

• na jaren van activiteiten die zwaar zijn voor de gewrichten 
• nadat een gewricht bij een ongeluk is beschadigd
• of na een andere ziekte van de gewrichten zoals bij reumatoïde artritis. 

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Bij artrose is het belangrijk om te blijven bewegen maar overbelasting te voorkomen. Hieronder leggen we uit hoe u dat doet: 

Oefeningen doen 

Het is goed om te oefenen met uw pols- en handspieren. Zo worden uw spieren sterker en voorkomt u stijfheid en pijn. U kunt bijvoorbeeld uw polsen buigen en strekken, een vuist maken, en de vingers strekken en spreiden. Of in een zachte bal of spons knijpen. Bij pijn kunt u uw hand in warm water houden terwijl u oefent. Krijgt u na het oefenen extra pijn? Dan doet u de oefening de volgende keer iets korter of met minder kracht. 
Heeft u minder kracht in uw hand en kunt u er minder mee doen? Een handtherapeut kan u laten zien welke oefeningen u het beste kunt doen. 

In een periode van veel pijn uw hand tijdelijk ‘sparen’ 

Heeft u een periode veel pijn? Doe dan tijdelijk geen dingen waarbij u kracht moet zetten met uw pijnlijke hand. Blijf de hand wel regelmatig losjes bewegen. Wanneer het weer iets beter gaat, kunt u weer doorgaan met de dingen die u normaal doet. Begin dan ook weer met eenvoudige oefeningen. 

Brace of spalk 

Het dragen van een brace of spalk kan extra steun geven, waardoor u minder pijn heeft bij bepaalde bewegingen. Draag deze alleen bij veel pijn, of tijdens activiteiten die veel pijn doen. Als u een brace te vaak lang draagt kan het gewricht juist stijf worden. Zorg dus wel dat u uw handspieren blijft gebruiken en regelmatig oefent. Het is belangrijk dat een brace goed past. Een brace koopt u bij een thuiszorgwinkel, drogist of apotheek. Een spalk wordt op maat gemaakt. Uw huisarts of een handtherapeut geven u advies hierover. 
 
Leren hoe u gewone dingen kunt blijven doen  

Soms kunt u sommige dingen niet meer doen, doordat u te weinig kracht heeft in uw hand. Of omdat u te veel pijn heeft bij het bewegen en kracht zetten.  
Een handtherapeut kan u advies geven op welke manier u uw hand het beste kunt gebruiken. Gebruik van hulpmiddelen kan daarbij helpen. Bijvoorbeeld aangepast bestek, een blokje om uw pen vast te houden, of een kraan met een hendel.   

Werk of hobby 

Soms zijn aanpassingen nodig bij uw werk of hobby. Bijvoorbeeld als u daarbij veel pijn heeft. Of als u te weinig kracht heeft in uw handen. Een ergotherapeut geeft hierover advies. Uw huisarts kan u hiervoor verwijzen. 
Neem ook contact op met de bedrijfsarts. Die bespreekt met u hoe u zo goed mogelijk kunt blijven werken.  

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Maak een afspraak met uw huisarts

• als u hulp wilt bij oefeningen doen
• als de klachten erger worden 
• als u advies of hulpmiddelen nodig heeft om uw dingen te blijven doen. Bijvoorbeeld in huis, op uw werk of bij uw hobby. 
• als u sommige bewegingen niet meer kunt maken en daardoor belangrijke dingen niet meer kunt doen, zoals werk.

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Pijnstillers
(Gewone) pijnstillers werken alleen pijnstillend. Voorbeeld is paracetamol.

Ontstekingsremmende pijnstillers
Ontstekingsremmende pijnstillers, ook wel NSAID's genoemd, werken pijnstillend en ontstekingsremmend. Hierdoor verminderen de roodheid, zwelling en pijn in en rond de gewrichten. Voorbeelden zijn aceclofenac, acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium, celecoxib, diclofenac, etoricoxib, flurbiprofen, ibuprofen, indometacine, meloxicam, nabumeton, naproxen, piroxicam, tenoxicam en tiaprofeenzuur.

Smeermiddelen met ontstekingsremmende pijnstillers
Deze middelen kunnen verlichting geven en worden nauwelijks in het bloed opgenomen. Ze hebben geen maagklachten als bijwerking, maar kunnen soms wel andere bijwerkingen geven zoals huidirritatie, uitslag en jeuk. Voorbeelden zijn gel met diclofenac en gel met ibuprofen.

Morfineachtige pijnstillers
Morfineachtige pijnstillers hebben een sterke pijnstillende werking. Als andere pijnstillers onvoldoende werken, kunnen deze pijnstillers worden voorgeschreven. Voorbeeld is tramadol.

Corticosteroïde injectie voor in het gewricht
Corticosteroïden injecties remmen ontstekingen en verminderen pijn. Een voorbeeld is triamcinolonhexacetonide.

Chondroïtine
Het is onbekend hoe chondroïtine precies werkt. Mogelijk stimuleert het de vorming van kraakbeen en verbetert het de kwaliteit van het kraakbeen. Bij sommige onderzoeken merkte men een lichte vermindering van de pijn en een lichte verbetering van de beweeglijkheid van het gewricht, bij andere onderzoeken zag men geen effect.

Glucosamine
De werking van glucosamine berust waarschijnlijk op het verbeteren van het kraakbeen. Ook wordt het ontstekingsproces geremd. Effecten, zoals afname van pijnklachten en het beter kunnen bewegen van de gewrichten, zijn per persoon zeer wisselend.

Capsaïcine crème
Capsaïcine crème maakt de huid plaatselijk gevoelloos en verlicht de pijn. Pijn bij artrose wordt meestal behandeld met een pijnstiller. Als deze onvoldoende werken, kan uw arts in zeldzame gevallen capsaïcine crème voorschrijven.